Badania
W 2000 roku na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego powstała praca magisterska poświęcona Treningowi Widzenia (TW).
Autorka badań, Katarzyna Kęsik (obecnie Chilimoniuk), poza analizą teoretyczną TW zbadała zmiany widzenia uczestników dwóch warsztatów trwających 5 i 7 dni. Badania widzenia odbyły się przed zajęciami i zaraz po nich. Promotorem pracy „Trening wzroku – efekty, weryfikacja badawcza” jest prof. dr hab. Jerzy Trzebiński.
Tezy i założenia
Poniżej przedstawiamy wybrane cytaty z pracy, obrazujące jej podstawowe tezy i założenia:
„Powodem powstania pracy jest sprawdzenie efektów metody reedukacji wzroku zwanej treningiem wzroku. Hipotezą poddawaną weryfikacji jest możliwość poprawy różnych aspektów widzenia poprzez uczenie się nowych nawyków widzenia”.
„Zgodnie z założeniami treningu wzroku, wady wzroku, takie jak krótkowzroczność, astygmatyzm i dalekowzroczność, mogą być w pełni skorygowane lub przynajmniej można osiągnąć znaczącą poprawę. Efekty są uzależnione od warunków indywidualnych, motywacji, oraz wrodzonych zdolności przystosowawczych procesów postrzegania wzrokowego (Bates, 1997)”.
„Wady wzroku wskazują na nieprawidłowości funkcjonowania zmysłu wzroku. Oczy są nadzwyczaj skomplikowane. Każda zmiana w psychice, organizmie i środowisku może mieć wpływ na zdolność widzenia. Przyczyn złego widzenia można upatrywać w czynnikach psychicznych, fizycznych oraz środowiskowych. Wszystkie oczywiście mogą się zazębiać (Markert, 1994)”.
„Zakłada się, iż większość przypadków wad wzroku nie jest wrodzona, a nabyta i każda z wad wzroku jest spowodowana innymi czynnikami, innym rodzajem napięcia. Opracowano ćwiczenia skuteczne dla poszczególnych wad wzroku i różnych dolegliwości oczu”.
Cel badań
Celem badań było „wykrycie związków, jakie występują pomiędzy zastosowaniem treningu widzenia a poprawą aspektów widzenia.”
„Osoby badane uczestniczyły w zajęciach wzroku i poddano je badaniom przed rozpoczęciem zajęć oraz na zakończenie w celu wykrycia zmian, jakie mogą nastąpić w ich wyniku”.
„Trening widzenia trwał 7 i 5 dni. (…) Codziennie były przeprowadzane zajęcia grupowe i indywidualne przez około 6 godzin. (…) Ćwiczenia wykonywane były bez okularów i soczewek kontaktowych, aby umożliwić oczom swobodną aktywność i uruchomić ich mechanizmy regeneracyjne”.
„Przebadano 27 osób – 6 mężczyzn i 21 kobiet. Wszystkie osoby badane miały wady wzroku: krótkowzroczność (grupa najliczniejsza), dalekowzroczność oraz astygmatyzm. Większość wad była zróżnicowana”.
Wyniki przeprowadzonych badań
Na 8 przeprowadzonych testów w 6 udało się zaobserwować u badanych uczestników treningu poprawę lub znaczną poprawę.
- Badanie ostrości wzroku (do bliży)
Istotny wynik w badaniu ostrości wzroku w bliży wskazuje, że przeprowadzony trening wzroku spowodował poprawę ostrości wzroku przy patrzeniu z bliska.
- Badanie ostrości wzroku (do ddali)
Istotny wynik w badaniu ostrości wzroku w dali wskazuje, że przeprowadzony trening wzroku spowodował poprawę ostrości wzroku przy patrzeniu z daleka.
- Umiejętność postrzegania trójwymiarowego obrazu (stereogramy)
Istotny wynik w teście postrzegania trójwymiarowego obrazu wskazuje, że przeprowadzony trening wzroku spowodował zwiększenie umiejętności postrzegania trójwymiarowego obrazu.
- Test pamięci
Istotny wynik w teście pamięci wskazuje, że przeprowadzony trening wzroku spowodował polepszenie pamięci potrzebnej do wykonania testu, którego podstawą był materiał słowny.
- Test uwagi Toulouse-Piérona
Istotny wynik w teście Toulouse-Piérona wskazuje, że przeprowadzony trening wzroku spowodował zwiększenie biegłości rozwiązywania testu, którego podstawą był materiał graficzny.
- Test uwagi Bourdona
Istotny wynik w teście Bourdona wskazuje, że przeprowadzony trening wzroku spowodował zwiększenie biegłości rozwiązywania testu, którego podstawą był materiał literowy.
„Uzyskane wyniki wskazują, że trening widzenia może powodować zmniejszenie nasilenia wad wzroku, co przejawia się poprawą ostrości widzenia”.
„Krótkowzroczność i dalekowzroczność wykazały tendencje do zmniejszania się, potwierdzając słuszność założenia o możliwości zmniejszenia błędów refrakcji m.in. poprzez różne sposoby osiągania relaksacji ciała i umysłu”.
„Oczy zaczęły pracować bez pomocy optycznych i wykazują tendencję do optymalnego i naturalnego funkcjonowania”.
„Pojawiło się także widzenie trójwymiarowe, będące ważnym składnikiem percepcji odległości i głębi. (…) Tak więc można stwierdzić, że zajęcia treningu wzroku stymulują widzenie obuoczne oraz pełne wykorzystanie zmysłu wzroku”.
„Z przeprowadzonego badania wynika, że trening wzroku wywiera wpływ na niektóre aspekty widzenia związane z pamięcią semantyczną. Można przypuszczać, iż poprawa przyswajania treści i dostrzegania formy tekstu była spowodowana m.in. poszerzeniem świadomości wzrokowej oraz poprawą przyswajania nowych treści”.
„Poziom uwagi wzrokowej poprawił się w zakresie biegłości i dokładności na materiale graficznym oraz biegłości wykonywania testu na materiale literowym. Można przypuszczać, że wyniki te były spowodowane lepszą spostrzegawczością oraz większą ruchliwością oczu wpływającą na szybsze wykonywanie testu”.
„Można przypuszczać, ze różnice pomiędzy pomiarami przeprowadzonymi przed treningiem wzrobku i po nim zostały wywołane jego oddziaływaniem (…) efekty treningu wzroku są więc obiecujące”.
W pozostałych 2 testach nie wykazano poprawy (występowanie astygmatyzmu oraz test pamięci wzrokowej Bentona w zakresie pamiętania i natychmiastowego odwzorowywania wzorów graficznych).